Pandora Hearts

Είναι απόγευμα ͘  έχει ζέστη κι ακόμα αρκετό φως. Έχεις επισκεφθεί τη φίλη σου για έναν καφέ – ή έτσι λες πάντα, παρόλο που καμιά απ’τις δυο σας δεν πίνει καφέ – και κάθεσαι, μαζί με τον χυμό σου, απέναντι από τη βιβλιοθήκη. Και τότε το βλέπεις: ένα γυαλιστερό εξώφυλλο ενός manga με πανέμορφα χρώματα και φανταστικό σχέδιο. Ένα ξανθό αγόρι κρατάει ένα ρολόι τσέπης κλεισμένο στη γροθιά του, με μια αποφασισμένη έκφραση και ρούχα που θυμίζουν ευγενή… μα η κάπα του είναι σκισμένη. Αμέσως σου τραβάει την προσοχή κι ανοίγεις να το ξεφυλλίσεις. Μόνο μία φορά αρκεί για να ξέρεις ότι δεν υπάρχει γυρισμός. Τώρα θα το διαβάσεις.

Αυτό είναι το Pandora Hearts.

Το πρώτο κεφάλαιο δημοσιεύτηκε στις 18 Μαΐου του 2006, στο μηνιαίο shounen περιοδικό της Square Enix, GFantasy ͘  το τελευταίο στις 18 Μαρτίου το 2015. To γράφει – έγραφε – και σχεδιάζει – σχεδίαζε – η Jun Mochizuki. Mέχρι τώρα έχουν εκδοθεί οι 22 από τους 24 τόμους στα Ιαπωνικά μα και σε αγγλική μετάφραση, από τη Yen Press. 

Ναι, είναι ολοκληρωμένο, στα 104 κεφάλαια και μπορείτε να το διαβάσετε online στο batoto, ή στη σελίδα των Fallen Syndicate. Τυχερούληδες. (Έχει βγει και anime adaptation την οποία αν θέλετε μπορείτε να τσεκάρετε, μα είναι αρκετά μικρότερο, μόλις 25 επεισόδια, και τελειώνει με πολύ διαφορετικό τρόπο από το manga.)

Ανοίγοντας τις πρώτες σελίδες, ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια σκοτεινή σκηνή: το αθώο και χαριτωμένο παιδάκι από το εξώφυλλο είναι πληγωμένο, περικυκλωμένο από τύπους με ρόμπες κι έτοιμο να γίνει θυσία εξαιτίας της αμαρτίας του…η οποία είναι η ίδια του η ύπαρξη! Για μια στιγμή. Πώς φτάσαμε ως εδώ; 

Ας τα πάρουμε από την αρχή: ο πρωταγωνιστής μας είναι ο σχεδόν δεκαπεντάχρονος Οz Vessalius, γιος του Δούκα Vessalius, ο οποίος είναι ένας από τους τέσσερις ισχυρούς Δούκες της χώρας. Η ημέρα που βλέπουμε τον Οζ για πρώτη φορά δεν είναι μια οποιαδήποτε ημέρα, μα είναι εκείνη που θα γίνει η τελετή ενηλικίωσής του. Αυτός και η μικρή αδερφή του, Ada Vessalius, κρύβονται όλη μέρα από τις καμαριέρες, με τη βοήθεια του νεαρότερου Gilbert, υπηρέτη και φίλο του Οζ εως και τη στιγμή που εμφανίστηκε ο θείος του Oscar, εφόσον δεν κατάφερε να παρευρεθεί ο πατέρας του. Να το θυμάστε αυτό.

Έπειτα από μία καθόλα υπερφυσική εμπειρία με πρωταγωνιστές έναν τάφο, ένα ρολόι τσέπης - να και το ρολόι τσέπης - και μια νεαρή κοπέλα με σκούρα μαλλιά, επιτέλους ο Οζ ετοιμάζεται για την τελετή. Στο προοίμιο της οποίας βλέπουμε πολλούς διακεκριμένους καλεσμένους να καταφθάνουν – το καταλαβαίνουμε από τα ακριβά τους ρούχα – αλλά μία μας συστήνεται: η δεκατετράχρονη Sharon Rainsworth, κόρη της Δούκισσας Rainsworth. Προσφέρει πολύτιμες συμβουλές – συμβουλές αρκετά ψαγμένες για δεκατετράχρονο – μα δε μένει για την τελετή. Όχι ότι έχει καμία σημασία, ο Οζ νιώθει την καρδούλα του να χτυπά πιο γρήγορα έτσι κι αλλιώς. Και καθώς αναχωρεί η δεσποινίς, βλέπουμε κι έναν αινιγματικό άνδρα με άσπρα μαλλιά μαζί της. Θυμηθείτε κι αυτόν. Ή μάλλον, να θυμάστε τα πάντα. Θα βοηθήσει.

Κατά τη διάρκεια της τελετής κι όταν ο νεαρός Οζ παίρνει τον όρκο του, το μεγάλο ρολόι στην αίθουσα σταματάει και ακούγονται καμπάνες να χτυπάνε! Τότε εμφανίζονται κάποιες αινιγματικές φιγούρες ντυμένες με ρόμπες, οι οποίες καταδικάζουν τον νεαρό Οζ με φυλάκιση στην άβυσσο, την αιώνια φυλακή. Παρά την επέμβαση της κοπέλας που είχε συναντήσει στην υπερφυσική του εμπειρία νωρίτερα, ο Οζ πέφτει στην άβυσσο που δεν είναι τίποτα παρά ένας κόσμος μοναξιάς, ξεχασμένων πραγμάτων και παραμελημένων αναμνήσεων, θαρρείς πλημμυρισμένη. Καθώς ο Οζ περιπλανιέται εκεί μέσα, συναντά και πάλι αυτήν την απατηλή κοπέλα, ονόματι Alice (ή B.Rabbit) και μέσω λίγων περιπετειών οι οποίες συμπεριλαμβάνουν αλλά δεν περιορίζονται στην δημιουργία «συμβολαίου» μεταξύ των δύο, καταφέρουν να το σκάσουν και να επιστρέψουν στον κόσμο τους…δέκα χρόνια αργότερα. Τους βρήκαν και περιμάζεψαν η Sharon, ο Break κι ο Gilbert. Γιατί όμως η Sharon όμως είναι ολόιδια με τότε όπως και ο Break...;

~ Καλώς ήρθατε στο Pandora Hearts που η φαινομενική σου ηλικία δε μετράει, η πραγματική σου ηλικία δεν έχει σημασία κι όσο μικρός και χαριτωμένος κι αν είσαι, δε θα τη βγάλεις καθαρή. ~

Μάρτυρας αυτού του γεγονότος είναι το ίδιο το πρωταγωνιστικό μας τρίο: η Alice, ο Οζ κι ο Gilbert - εδώ από πάνω - δεν είναι μεγαλύτεροι από 15 χρονών όταν τα γρανάζια της τύχης αρχίζουν να γυρνάνε εναντίων τους. Αμέσως μαθαίνουμε δια στόματος Break για την ύπαρξη υπερφυσικών πλασμάτων τα οποία αναφέρονται σαν chains, κάτοικοι της αβύσσου, μήτρας και εστίας τους. Η διαδικασία του να κάνει κανείς συμβόλαιο με ένα chain, ένα πλάσμα της αβύσσου, είναι παράνομη και άκρως επικίνδυνη χωρίς την έγκριση του οργανισμού Pandora ο οποίος την επιβλέπει μα και ελέγχει κάθε και όλες τις δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με chains. Όταν κάποιος δεν έχει αυτήν την έγκριση τότε ένα ρολόι εμφανίζεται σαν τατουάζ στο στήθος τους του οποίου οι δείκτες κινούνται όταν χρησιμοποιούνται οι δυνάμεις του chain. Κι όταν οι δείκτες κάνουν μία πλήρη στροφή, τότε ο παράνομος θα πεθάνει.

Ένα τέτοιο ρολόι απέκτησε και ο Οζ μετά το συμβόλαιό του με την Alice, η οποία μεταμορφώνεται σε έναν τεράστιο μαύρο λαγό με κόκκινα μάτια – εξού και B.Rabbit – .

Και κάπως έτσι ξεκινάει το ταξίδι μαζί τους: με την ισχυρογνώμων και μονίμως πεινασμένη Alice να θέλει να βρει τις αναμνήσεις της ͘  τον έξυπνο και διαισθητικό Οζ να προσπαθεί να καταλάβει τι έχει κάνει λάθος, παλεύοντας με την ίδια του την ταυτότητα ͘  τον πιστό και προστατευτικό Gilbert να τρέχει από πίσω τους απεγνωσμένα, οι τρεις τους αρχίζουν να ψάχνουν για τις κομματιασμένες και σκορπισμένες αναμνήσεις της. Με τη βοήθεια του έχω-τεράστια-θέματα-εμπιστοσύνης Break και της πάντα πρόθυμης Sharon μαθαίνουμε μαζί με τους τρεις φίλους για την ιστορία κι απαρχή όλου αυτού του συστήματος.

Το Pandora Hearts είναι ένα καθηλωτικό manga. Γενικώς, τα ερωτήματα που θέτει μπλέκονται όμορφα κι έξυπνα μέσα στις σελίδες του και σχεδόν ποτέ δεν απαντώνται στο ίδιο κεφάλαιο. Για την ακρίβεια είμαστε τυχεροί αν απαντηθούν μέσα στον ίδιο τόμο.

Ξεκινώντας από το σπαραχτικό ερώτημα που ψύχραιμα θέτει ο Οζ «μα γιατί είναι λάθος και μόνο η ύπαρξή μου;» μπροστά μας ανοίγει ένα καλά υφασμένο δίκτυο αλληλεξαρτώμενων ερωταπαντήσεων, με κεντρικές φιγούρες την Alice aka B.Rabbit, τον Οζ, τους Baskervilles – οι τύποι με τις ρόμπες έχουν όνομα – μα και τον Jack Vessalius, την ιστορική φιγούρα που δοξάζουν σαν ήρωα σε όλη την χώρα, έχοντας σταματήσει εκατό χρόνια πριν την τραγωδία της Sablier, πάλαι πότε πρωτεύουσας του κράτους, από το να εξαπλωθεί σε όλο το βασίλειο. Πώς το έκανε αυτό; Σταμάτησε τους – ναι καλά το μαντέψατε – Baskervilles από το να ρίξουν ολόκληρη τη χώρα στην άβυσσο. Γιατί βλέπετε εκείνοι είναι που έχουν τα πάρε-δώσε με την άβυσσο και τα chains.

Όλο το manga, από την αρχή μέχρι το τέλος, έχει μια απόλυτα ελεγχόμενη ροή πληροφοριών προς τον αναγνώστη που δεν τον αφήνουν να είναι ποτέ σίγουρος για τίποτα, παραδομένος στο να κάνει μόνο θεωρίες, ελπίζοντας να είναι σωστές. Οι ανατροπές και οι αποκαλύψεις έρχονται πάντα στην καλύτερη χρονική στιγμή ενώ το γοτθικό στυλ παντού τριγύρω υπηρετεί αριστοτεχνικά στο να αυξηθεί η ένταση, δίνοντας μια αίσθηση μεγαλοπρέπειας. Ταυτόχρονα η αντίθεση μεταξύ των μικρών χαρακτήρων και των μεγάλων κτιρίων δείχνει πολύ όμορφα τα εμπόδια που πρέπει να υπερπηδήσουν οι πρωταγωνιστές.

Αυτό, συνάμα με έντονο το βικτωριανό αίσθημα που αφήνει ολόκληρη η σειρά, ξεκινώντας από τα ρούχα, παρατείνοντάς το και στην κουλτούρα που διέπει τους κοινωνικούς κανόνες και τις διαπροσωπικές σχέσεις των χαρακτήρων, αφήνει την εντύπωση του κλασικού αστυνομικού μυστηρίου, με μία δόση ιστορικής νουβέλας. Δε θα σου φαινόταν περίεργο αν εμφανιζόταν ο Σέρλοκ Χολμς και σου έλεγε ότι κι αυτός έκανε παράνομα μια συμφωνία με ένα chain--ή και νόμιμα.

Διόλου ευκαταφρόνητες δεν είναι και οι επιρροές της "Alice in Wonderland" του Lewis Carroll στο manga της Jun Mochizuki. Αν μη τι άλλο: από την χρήση αρκετών ψυχεδελικών σκηνών και tropes στο έργο της, - με το συχνότερο να χάνονται μέσα σε έναν φανταστικό κόσμο από τον οποίο πρέπει να βρουν την έξοδο, που είναι και δεν είναι στο μυαλό τους - μέχρι και στο γεγονός ότι τα γνωστά ονόματα του ομώνυμου βιβλίου μπλέκονται με έναν πολύ διασκεδαστικό κι απροσδόκητο τρόπο κι εδώ - λαμπρότερο παράδειγμα η συμπρωταγωνίστρια Alice - , βλέπουμε παντού το πόσο έχουν συνυφαστεί τα δύο λογοτεχνικά έργα. Γεγονός που δεν είναι και τόσο περίεργο εφόσον στην Ιαπωνία υπάρχει μεγάλη αγάπη για το έργο του συγγραφέα, το οποίο διδάσκεται και στα Ιαπωνικά γυμνάσια είτε μέσω των ιντερνετικών κοινοτήτων αφιερωμένες σ'αυτόν, είτε με πραγματείες φιλολογικού περιεχομένου είτε εν τέλει και σε άλλα manga (π.χ. Are you Alice?).

Συνδυαστικά με όλα τα υπόλοιπα, μπορούμε εύκολα να το συγκαταλέξουμε και στο είδος του Dark Fantasy, εφόσον όλο το έργο είναι γεμάτο με horror σκηνές, χαρακτήρες που μονίμως περπατούν το σκοινί μεταξύ ηθικής κι επιθυμιών, τη σαγήνη του τρομακτικού και του άγνωστου.

~  Χαρακτήρες κοντοί, ψηλοί, μέτριοι, καλοί και κακοί, παιδάκια, έφηβοι, ενήλικες και υπερήλικες, λογικοί και παλαβοί όλοι σ'ένα μπλέντερ για να βγάλουν το πιο υπέροχο μείγμα γκρι ~

Η πλοκή του manga είναι αρκετά επικεντρωμένη στους χαρακτήρες, τις μεγάλες μα και μικρές τους αποφάσεις, στις συμπεριφορές τους και το πως μπορούν αυτές να αλλάξουν τον κόσμο γύρω τους όμως χωρίς να τους λυπάται η μοίρα...ή οι γύρω τους...γενικώς κανείς. Συγκυρίες, αποκαλύψεις και ανακαλύψεις που θα συγκλόνιζαν και τους πιο σίγουρους ανθρώπους που υπάρχουν εδώ μέσα, μέσω γεγονότων που δεν κάνουν διακρίσεις, μας δίνεται ένα ολόκληρο cast χαρακτήρων, βουτηγμένοι στην τραγωδία και στην ατυχία που απλώς προσπαθούν να ζήσουν και να επιζήσουν.

Οι τρεις πρωταγωνιστές μα και όλοι όσοι τους περιβάλλουν, πολλές φορές καλούνται να λάβουν αυτές τις σημαντικές αποφάσεις κάτω από...ας πούμε υπερβολικό στρες και σοκ. Αλλάζουν μέσα από την πορεία τους σταδιακά, διαβρωτικά, παίρνοντας το κάθε τι που έρχεται κατά πάνω τους με τη σειρά (αξίζει να ζω; Θέλω να ζήσω; Πρέπει να βοηθήσω; Πρέπει να σκοτώσω; Έχω το δικαίωμα να το κάνω; Έχω το δικαίωμα να μην το κάνω;). Γιατί η mangaka δεν χαρίζεται σε κανέναν κι όλοι θα περάσουν τη δοκιμασία τους και θα βγουν είτε καλύτεροι είτε χειρότεροι. Ακόμα και οι χαρακτήρες που θα δειτε για πολύ μικρό χρονικό διάστημα.

Ομολογουμένως, η εξέλιξη των χαρακτήρων προς όλες τις κατευθύνσεις αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ατού του manga, τους οποίους δύσκολα δε θα αγαπήσετε, ειδικά από τόσο μεγάλη γκάμα για να διαλέξετε και βάσει χαρακτήρα μα και σχέδιου. (Είναι παγίδα όμως, να ξέρετε. Δεν είναι τυχαίο που αναφέρω επανειλημμένα πως κανείς δε γλυτώνει από το σκληρό χέρι της μοίρας. Προσεχτικά με τους αγαπημένους χαρακτήρες).

Μιλώντας για σχέδιο, νομίζω ότι είναι περιττό να αναφέρω το πόσο όμορφα σχεδιάζει και χρωματίζει η Jun Mochizuki εφόσον στρατηγικά έχω τοποθετήσει παντού δείγματά της προς δική σας τέρψη. Είτε μιλάμε για το character design είτε για ένα περίτεχνο background, οι ικανότητές της είναι φοβερές. Πολλές φορές από μόνο του το σχέδιο είναι αρκετά δυνατό για να μεταφέρει άψογα το κλίμα της σκηνής χωρίς διαλόγους αφού το ίδιο το σχέδιο είναι αρκετά character-centric με ωραιοποιημένες ή φρικιαστικές ερμηνείες του εσωτερικού κόσμου του χαρακτήρα στο πρόσωπό του. Περιμένετε αυτά τα close ups.

Τα εφέ και τα background συμπληρώνουν υπέροχα την αίσθηση του μυστηρίου που δημιουργείται μέσω των επιτηδευμένα σκοτεινών panel. Με πολύ μελάνι, περισσότερες λεπτομέρειες και πολλούς φιόγκους, το φόντο αγκαλιάζει με φροντίδα τους χαρακτήρες και τις περιπέτειές τους.

Και φυσικά πώς να μείνουν απ'έξω αυτά τα πανέμορφα ρούχα και αντικείμενα που υπάρχουν, καταλήγουν σχεδόν σαν φετίχ να τα βλέπεις και να τα ψάχνεις πάνω στη σελίδα, εμφανώς επηρεασμένα από το βικτωριανό στυλ.

Αρνητικά...θα υπάρχουν κάποια, είμαι σίγουρη. Όμως είμαι τόσο ενθουσιασμένη που μάλλον δεν τα βλέπω. Εκτός ίσως αυτό το μικρό, μικρό ελάττωμα πως μάλλον θα πεθάνει αυτός που θα αγαπήσετε. Γι αυτό θα σας αφήσω με μια δική μου παραίνεση: διαβάστε το. Και γιατί να το διαβάσετε; Επειδή είναι πανέξυπνο, εκπληκτικά ενδιαφέρον, η πλοκή του σε αφήνει πάντα να αναρωτιέσαι τι θα γίνει μετά, θα δεθείτε με τους χαρακτήρες, έχει φοβερά cliffhangers και φανταστικό artwork…! Mην αρκεστείτε σε εμένα όμως, ξεκινήστε το για να βεβαιωθείτε!