Ginga Eiyuu Densetsu | Legend of the Galactic Heroes

Το Legend of the Galactic Heroes είναι ένας τίτλος σταθμός στην ιστορία των anime. Παρά τις δεκαετίες που έχουν περάσει απ’ τον καιρό της δημοσίευσής του, εξακολουθεί να είναι έργο εξαιρετικά δημοφιλές και αγαπητό τόσο από τους παλιούς, όσο και από τους καινούργιους θεατές anime, και οι οποίοι ο, τι άλλο και να δουν, θα πουν ότι τίποτα ποτέ δε θα το φτάσει. Δίνει λοιπόν αρκετή τροφή για σκέψη ως προς το τι είναι αυτό που κάνει μια σειρά να αντέχει στο χρόνο και να στέκει ως τώρα απαράμιλλα μπροστά σε πολλές και μοντέρνες άλλες, ουσιαστικά προσδιορίζοντας έτσι την έννοια του κλασικού.

Τι είναι εν τέλει ακριβώς το «Legend of the Galactic Heroes» όμως;

Πρόκειται για μια σειρά anime που αποτελείται από 110 επεισόδια original video animation (OVA). Αυτό σημαίνει ότι τα επεισόδια της σειράς αυτής ποτέ δεν προβλήθηκαν στην τηλεόραση, αντιθέτως βγήκαν απευθείας στην αγορά και πωλήθηκαν σε βιντεοκασέτες, από τις 8 Ιανουαρίου του 1988 μέχρι τις 17 Μαρτίου του 1997. Συνολικά, η σειρά περιλαμβάνει στο franchise της επίσης άλλα 52 επεισόδια OVA, όλα εκ των οποίων εξυπηρετούν ως prequel της κύριας σειράς , καθώς και άλλες τρεις ταινίες. Η πρώτη ταινία, «Legend of the Galactic Heroes: My Conquest Is the Sea of Stars» προβλήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου του 1988 και ουσιαστικά εξυπηρετεί ως πιλοτικό επεισόδιο για την κύρια σειρά. Στις 12 Δεκεμβρίου του 1992 προβλήθηκε η δεύτερη ταινία, «Legend of the Galactic Heroes: Golden Wings», η οποία αποτελεί prequel της σειράς, και στις 18 Δεκεμβρίου του 1993 η τρίτη ταινία, «Legend of the Galactic Heroes: Overture to a New War», η οποία είναι εκτεταμένη και βελτιωμένη επανάληψη των δυο πρώτων επεισοδίων της κύριας σειράς.

Η σειρά είναι βασισμένη σε νουβέλες γραμμένες απ’ τον συγγραφέα Tanaka Yoshiki (Heroic Legend of Arslan, Tytania) οι οποίες περιλαμβάνουν 10 τόμους με την κύρια ιστορία, καθώς και 4 άλλους τόμους ως prequels της κύριας, και σε αυτά προστίθενται και 5 σύντομες άλλες ιστορίες. Οι νουβέλες αυτές ξεκίνησαν λοιπόν στις 30 Νοεμβρίου του 1982 και τελείωσαν στις 31 Ιουλίου του 1989. Το είδος της ιστορίας που πραγματεύονται είναι μια δραματική στρατιωτική όπερα του διαστήματος (drama, military, space opera) πράγμα που σημαίνει πως πρόκειται για μια ιστορία που εκτυλίσσεται στο διάστημα, πάμπολλους αιώνες στο μέλλον, και αφορά στρατιωτικές εφορμήσεις και πολεμικές συγκρούσεις, με ο, τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Κι ασφαλώς, έχει δραματικό και σοβαρό τόνο, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει πως λείπουν οι απαραίτητες χιουμοριστικές πινελιές που την κάνουν ανθρώπινη.

Το πρώτο πράγμα που παρατηρούμε είναι πως πρόκειται για παλιά σειρά. Πρόκειται για σειρά που έχει τα χρονάκια της και μετράμε ήδη 33 χρόνια απ’ την δημοσίευση του πρώτου τόμου. Τι το τόσο ξεχωριστό μπορεί να έχει μια τέτοια σειρά, που να της επιτρέπει να συζητιέται ακόμα και σήμερα;

Η κύρια πλοκή της είναι σχετικά απλή. Σε έναν κόσμο που η ανθρωπότητα έχει αποικίσει σε αναρίθμητους πλανήτες, ο ανθρώπινος κόσμος χωρίζεται σε δύο μεριές και υπακούει δύο διαφορετικά διακυβερνητικά συστήματα, τα οποία βρίσκονται σε διαρκή πολεμική σύρραξη: Το σύστημα της φεουδαρχικής μοναρχίας (η Αυτοκρατορία) και το σύστημα της καπιταλιστικής δημοκρατίας (Η Ελεύθερη Συμμαχία Πλανητών). Στη μεριά της μοναρχίας, ο πρωταγωνιστής Reinhard Von Lohengramm, γιος ξεπεσμένου αριστοκράτη και απαράμιλλη στρατηγική ιδιοφυία, παλεύει να ανελιχθεί ταχύτατα στην πολιτική ιεραρχία της χώρας του μέσω στρατιωτικών επιτευγμάτων. Το κάνει και για λόγους  προσωπικής φιλοδοξίας και για τη σωτηρία της αδελφής του, η οποία έγινε χωρίς τη θέλησή της παλλακίδα του βασιλιά τους. Βρίσκεται έτσι αντιμέτωπος με τον Λοχαγό της αντίπαλης πλευράς, Yang Wenli, ενός ανθρώπου που δεν έχει τη φιλοδοξία του Reinhard αλλά έχει εξαιρετικό στρατηγικό ταλέντο και μια βαθιά αγάπη για τη μελέτη της ιστορίας. Όλη η σειρά έχει ως κεντρικό άξονα τη σύγκρουση αυτών των δύο ανθρώπων, κυρίως μέσω των διαφορετικών πολιτικών και κοινωνικών ιδεολογιών τους.

Το Legend of the Galactic Heroes είναι 110 επεισόδια όχι μόνο δράματος, όχι μόνο πολέμου, αλλά απλής, ανθρώπινης ιστορίας. Είναι ξεκάθαρο πως ο συγγραφέας έχει εμπνευστεί από πραγματικά γεγονότα, άλλωστε, το πρώτο πράγμα στο οποίο ενστικτωδώς παραπέμπουμε είναι η πολύ δικιά μας ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με τον Reinhard να είναι όσο πιο πιστός γίνεται και ως εικόνα και ως χαρακτήρας με αυτόν.

Τα θέματα που απασχολούν τη σειρά είναι αμέτρητα, καθώς εκτός απ’ τα κύρια σημεία, υπάρχουν στο ενδιάμεσο ένα σωρό υποπλοκές που ποικίλουν απ’ το ρόλο της τέχνης μέχρι την πατρική αγάπη. Στους κύριους άξονες εντοπίζονται όμως τα εξής δυο διλήμματα:

1. Είναι μια διεφθαρμένη δημοκρατία καλύτερη ή όχι από μια εξυγιασμένη μοναρχία;
2. Τι ακριβώς σημαίνει ‘ήρωας’;

Το πρώτο αφήνεται εξ ολοκλήρου στην κρίση του κοινού, άλλωστε υπάρχουν ο Yang και ο Reinhard αντιστοίχως για να υποστηρίξουν τις ιδεολογίες τους σε όλη τη διάρκεια της σειράς. Για την κάθε άποψη υπάρχει αντίλογος που εναλλάσσεται συνεχώς, μέσα απ’ τα στόματα των πρωταγωνιστών της, και η Μοναρχία του Reinhard θυμίζει πιο πολύ το πολίτευμα που περιγράφεται στα Πολιτικά του Αριστοτέλη: είναι ένα σύστημα στο οποίο ο κατάλληλος άνθρωπος είναι στην κατάλληλη θέση κι ο πραγματικά καλύτερος στέκεται στην κορυφή, σύστημα που λειτουργεί, διαστρεβλωμένη μορφή του οποίου είναι η Τυραννία. Σκεφτείτε τι θα γινόταν αν ο Χίτλερ ήταν δίκαιος, ακέραιος κι ανθρωπιστής. Άλλωστε η σειρά βέβαια έχει ήδη τον Χίτλερ της: Η δυναστεία των Ευγενών που ορκίζεται να διαλύσει ο Reinhard είναι η δυναστεία που έχει ιδρύσει ο Rudolf Von Goldenbaum, μια προσωπικότητα που αντιγράφει όλες τις χιτλερικές πρακτικές. Προσωπικότητα που ο Reinhard μισεί όσο τίποτε άλλο και μεγαλύτερος φόβος του είναι να μην καταλήξει σαν κι αυτήν. Ακόμα κι αν δεν το κάνει όμως, ο Yang αντιτίθεται σε οποιαδήποτε μορφή μοναρχίας, υποστηρίζοντας πως η στιγμή που ο λαός δεν θα μπορεί να καθαιρέσει κάποιον ο οποίος δεν είναι πλέον ικανός είναι και η στιγμή της διαστρέβλωσης, η οποία εμμέσως φαίνεται να είναι και η άποψη του συγγραφέα, παρά την απεικόνιση της μοναρχίας με κάποιο τόνο ρομαντισμού. Παρόλα αυτά, τα συμπεράσματα στο τέλος παραμένουν δικά μας.

Όσο για το τι σημαίνει ήρωας, εδώ η σειρά δεν αφήνει περιθώριο αμφιβολίας. Ήρωας δεν είναι κάποιος ο οποίος έχει υπερφυσικές δυνάμεις, ήρωας δεν είναι κάποιος που καταλήγει να σώσει κάθε άνθρωπο που θα περάσει μπροστά απ τα μάτια του, ήρωας δεν είναι πάντα ο νικητής. Οι ήρωες της ιστορίας είναι πραγματικοί άνθρωποι στα πρόσωπα των οποίων συνδυάζεται το χάρισμα, η εξυπνάδα, η ακεραιότητα, η αποφασιστικότητα, η γενναιότητα, και τέλος, η τύχη και οι περιστάσεις οι οποίες τους οδηγούν να ευδοκιμήσουν ως σημαντικά πρόσωπα της ιστορίας μας και να πετύχουν μεγάλα πράγματα. Οι ήρωες είναι ανάμεσά μας, μερικοί καίγονται από φιλοδοξία κι άλλοι από αίσθηση καθήκοντος, αλλά όταν οι περιστάσεις το επιτρέψουν, αναδύονται και αλλάζουν τα δεδομένα. Οι ήρωες λοιπόν δεν είναι κάτι το εξωπραγματικό. Είναι κάτι το πολύ κοντινό, και ακόμα και εάν ένας μόνο άνθρωπος δεν έχει τη δύναμη να αλλάξει την ιστορία, σίγουρα μπορεί, κάτω από ορισμένες συνθήκες, να επηρεάσει αρκετά την πορεία της.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως για σειρά 33 ετών είναι τρομακτικά επίκαιρη. Πολλά γεγονότα, όπως η σύνθεση ακραίων εθνικιστικών ομάδων, η κατάρρευση της οικονομίας, ή η τρομοκρατία για θρησκευτικούς λόγους, αντικατοπτρίζουν την δικιά μας κοινωνία του σήμερα. Υπάρχουν πράγματα που συμβαίνουν τώρα και ο Ιάπωνας συγγραφέας δεν είχε τρόπο τότε να γνωρίζει αν θα συνέβαιναν. Ή μήπως είχε;

Είναι απλό: Διάβασε ιστορία. Η ιστορία κάνει κύκλους, είναι ανελέητη και αν μελετηθεί σωστά, ανοίγει έναν τρομακτικά ασύλληπτο οδηγό για το μέλλον. Η μελέτη της ιστορίας των ανθρώπων εμπερικλείει μέσα της απίστευτο δυναμικό, κάτι που ο ίδιος ο συγγραφέας δηλώνει πάμπολλες φορές μέσα απ τα χείλη του Yang. Έτσι καταφέρνει να δώσει στο έργο του διαχρονικό χαρακτήρα και ασύγκριτη αξία.

Για να προχωρήσουμε σε τεχνικά ζητήματα, το γράψιμο είναι απλό και απολαυστικό. Ο τρόπος με τον οποίου δομούνται οι χαρακτήρες και εκφράζουν τις απόψεις τους, τα γεγονότα, όλα εκφράζονται με τον πιο απλό και φυσικό τρόπο, χωρίς να είναι υπερβολικά δύσκολα για την κατανόηση αλλά χωρίς φυσικά και να καταλήγουμε σε υπεραπλουστευμένες έννοιες που θα κατέληγαν κλισέ. Επίσης, μέσα σε 110 επεισόδια, καμιά σκηνή, κανένας διάλογος, δεν είναι ούτε βαρετός ούτε περιττός, πράγμα το οποίο αποτελεί από μόνο του ασύλληπτο κατόρθωμα. Η σειρά είναι σειρά του ’80: Αυτομάτως όσο φιλόδοξο κι αν ήταν το έργο, το animation δεν μπορεί να συγκριθεί με το σημερινό, αν και το σχέδιο παραμένει σε κάθε περίπτωση πανέμορφο. Η μουσική επίσης δεν έχει original soundtrack αλλά αποτελείται από πολλά κλασικά κομμάτια, χρησιμοποιώντας από συνθέσεις του Μπετόβεν ως το ‘Μπολερό’ του Ραβέλ, και ταιριάζει απόλυτα με τον επικό χαρακτήρα της σειράς.

Τέλος, θα ήθελα να μιλήσω για τρεις ακόμη θεματικές για τις οποίες νιώθω πως αξίζουν επιπλέον προσοχής. Πρώτον, δεν υπάρχει καμιά αναφορά σε κουμουνιστικές κοινωνίες ή επεξήγηση του κουμμουνισμού ως σύστημα μέσα σε μια σειρά με καθαρά πολιτικό περιεχόμενο. Υπάρχουν κάποιες ενέργειες που θα μπορούσαν ίσως να ερμηνευθούν ως τέτοιες, το όνομα όμως δεν αναφέρεται πουθενά. Αυτό είναι λογικό αν σκεφτούμε ότι πρόκειται για μια πραγματικότητα κοινωνιών στην οποία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η μεταπήδηση από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό, άρα η αστική τάξη δεν έχει ακόμη αποκτήσει πλήρως τα δικαιώματα που θα την κάνουν να θριαμβεύσει για να υπάρξει ανάγκη να περάσουμε μετέπειτα σε ένα στάδιο αποδόμησής της όπως ο κουμμουνισμός.

Δεύτερον, ο ρόλος της θρησκείας είναι πολύ περιορισμένος και λειτουργεί κυρίως ως ο μεγαλύτερος ‘κακός’, ένας τρόπος αποτελεσματικής πλύσης εγκεφάλου των μαζών για την ικανοποίηση προσωπικών συμφερόντων των ιθυνόντων. Άλλωστε, οι πολίτες της ΕΣΠ είναι ως επί το πλείστον άθεοι, και της Αυτοκρατορίας πιστεύουν αόριστα στους Νορβηγικούς θεούς και τη Βαλχάλα, χωρίς όμως ουσιαστική ή τυπική λατρεία. Είναι μονομερής αυτή η απεικόνιση; Ίσως. Ίσως πάλι όμως αυτό να είναι και η άποψη και το μήνυμα του συγγραφέα.

Τρίτον και τελευταίον, πρέπει να δηλωθεί πως πρόκειται ξεκάθαρα για μια φεμινιστική σειρά, ή μια σειρά που τουλάχιστον προσπαθεί να είναι όσο πιο φεμινιστική μπορεί. Οι γυναίκες είναι ελάχιστες αλλά είναι ανθρώπινοι χαρακτήρες κι όχι εξιδανικευμένες οπτασίες ή ταπεινά υποχείρια. Ακόμα κι έτσι όμως, ο πόλεμος είναι ξεκάθαρα αντρική υπόθεση, καθώς δεν υπάρχει ούτε μια γυναίκα στρατηγός που να διοικεί το δικό της πλοίο και να έχει πλήρωμα υπό της διαταγές της. Τα αίτια όμως αυτής της απεικόνισης βρίσκονται, απ’ τη μια, στη βαθιά συντηρητική φύση της Αυτοκρατορίας, και όσο για την πλευρά της ΕΣΠ, μαντεύουμε πως δεν είναι παρά μια απεικόνιση σύγχρονων δεδομένων, όπου υπάρχει ένα μικρό ποσοστό γυναικών που πολεμούν, αλλά δυστυχώς καμιά τους ποτέ δεν πήρε ηγετική στρατιωτική θέση. Ακόμη κι έτσι, όμως, όλοι οι γυναικείοι χαρακτήρες λάμπουν, καθώς είναι μεν λίγες αλλά πολύ ικανοί και δυναμικοί άνθρωποι χωρίς να αντιμετωπίζονται υποτιμητικά ή προστατευτικά λόγω του φύλου τους.

Ερχόμαστε στο τέλος λοιπόν, και στο φλέγον ζήτημα: Είναι μια σειρά δικαίως τόσο πολυσυζητημένη κι αναγνωρισμένη; Η απάντηση είναι βεβαίως. Θα ωφελήσει κάποιον αν τη δει; Ασφαλώς. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη σειρά απαιτεί έναν άλφα βαθμό ωριμότητας απ’ το κοινό της. Πρέπει να είσαι έτοιμος και ανοιχτός να ακούσεις ιδέες που σχετίζονται με την πολιτική, τον πόλεμο και την ιστορία, και για να παρακολουθηθεί με ενδιαφέρον και για να μπορέσει να κατανοηθεί καλύτερα. Η σειρά απευθύνεται σε ενήλικες (κατηγοριοποιείται δηλαδή ως seinen), χωρίς να σημαίνει ότι δεν μπορεί να κατανοηθεί από εφήβους, και απαιτεί από τον θεατή να είναι σε θέση να αναγνωρίσει τη βαρύτητα και τη σοβαρότητα των θεμάτων τα οποία αναλύει. Δεν απαιτεί πολλά, απλά να έχεις την ικανότητα να σκεφτείς σοβαρά για το λόγο και τον τρόπο που είναι δομημένος ο κόσμος γύρω σου.

Κλείνουμε με κάποια λόγια του Yang που μάλλον αρμόζουν και για τη χώρα μας:

«Η πολιτική εκδικείται αυτούς που την αμελούν.»

Βαθμολογία: 10/10. Χωρίς καμιά αμφιβολία.